ماکروپرولاکتین چیست؟
پرولاکتین (PRL) هورمونی پلی پپتیدی دارای 198 اسیدآمینه است که توسط غده هیپوفیز قدامی تولید شده و وظیفه آن شروع و تداوم شیردهی است. شکل اصلی آن در خون بصورت مونومر غیر گلیکوزیله می باشد که پرولاکتین کوچک Little Prolactin نیز نامیده شده و 23 کیلودالتون وزن دارد. انواع دیگر آن شامل پرولاکتین بزرگ Big Prolactin با وزن ملکولی 50 کیلو دالتون و یک ملکول تترا مر بنام Big Big Prolactin یا ماکرو پرولاکتین با وزن ملکولی بالاتر از 150 کیلو دالتون می باشد.
مقدار طبیعی هورمون پرولاکتین در خانم ها بین ng/ml 25-1 و در آقایان ng/ml 20-1 می باشد.
ماکروپرولاکتین چیست
به شرایطی که افزایش پرولاکتین سرم بیشتر به دلیل حضور ماکروپرولاکتین باشد، ماکروپرولاکتینمی اطلاق می شود. این اختلال زمانی مطرح می شود که هیپرپرولاکتیمنی بدون تظاهرات بالینی و رادیولوژیک باشد. این وضعیت در هر دو جنس، هنگام حاملگی و نیز در کودکان دیده می شود. شیوع ماکروپرولاکتینمی در 42 تا18 درصد افراد دارای مقادیر بالای پرولاکتین می باشد. بسیاری از بیماران با ماکروپرولاکتینمی فاقد علایم بالینی هستند و از این رو به نظر می رسد ماکروپرولاکتین فاقد عملکرد است ولی میزان 1/3 از افراد مبتلا دارای علایم آمنوره و نازایی هستند.
روش اصلی تشخیص آزمایشگاهی ماکروپرولاکتین روش ژل فیلتراسیون می باشد. از آنجا که روشی وقت گیر و پرهزینه است، در جداسازی ماکروپرولاکتین روتین نمی باشد بلکه در روشی ساده تر با استفاده از پلی اتیلن گلیکول(PEG) ماکروپرولاکتین در لوله آزمایش رسوب داده و در تکرار آزمایش، مقدار پرولاکتین در مایع رویی کمتر از آزمایش اولیه با سرم رسوب نیافته می باشد. این روش ساده و ارزان بوده ولی اختصاصی نیست .
از جمله مشکلات استفاده از این روش می توان به رسوب حدود 20 درصد از پرولاکتین مونومر همراه با IgG اشاره کرد که بصورت کاذب باعث افزایش ماکروپرولاکتین می شود. در بیمار هیپرپرولاکتینمی بدون علامت در صورت اثبات وجود ماکروپرولاکتینمی نیاز به بررسی بیشتر باMRI وجود ندارد. ماکروپرولاکتین در سرم پایدار تر از پرولاکتین است و ممکن است در اثر کهنه بودن نمونه بصورت کاذب باعث بالا بودن نتیجه پرولاکتین شود.
ماکروپرولاکتینمی وابسته به سن و جنس نیست هرچند که در بانوان شایع تر است. این بیماران سیکل های قاعدگی طبیعی دارند و معمولا حاملگی بصورت طبیعی در آنها اتفاق می افتد. ناتوانی ماکروپرولاکتین دراتصال به رسپتورش و فعالیت بیولوژیک کم آن به دلیل حضور ضعیف آن در فضاهای خارج عروقی یکی از دلایل بدون علامت بودن افراد دارای ماکروپرولاکتینمی است .
توصیه می شود که بیماران دارای پرولاکتین بالا از نظر وجود ماکرو پرولاکتین بررسی شوند تا از انجام درمان یا تصویربرداری غیر ضروری در این بیماران جلوگیری نماید.